Eντουάρντο Γκαλεάνο
Μετατρέποντας τις ατιμίες σε άθλους,
το πλιάτσικο κατά των λαών
Αν κάποιος παίρνει χίλια δολάρια και κάποιος άλλος δεν παίρνει τίποτε τότε, σύμφωνα με τις στατιστικές, στον υπολογισμό του κατά κεφαλήν εισοδήματος ο καθένας τους εμφανίζεται να παίρνει από πεντακόσια δολάρια.
Από τη σκοπιά της πάλης κατά του πληθωρισμού, τα μέτρα προσαρμογής είναι μια καλή λύση. Από τη σκοπιά εκείνων που τα υφίστανται, τα μέτρα προσαρμογής αυξάνουν τη χολέρα, τον τύφο, τη φυματίωση και άλλες συμφορές.
Η εξουσία δεν έχει μνήμη: ευλογεί. Δικαιολογεί τη διαιώνιση του προνομίου ως κληρονομικό δικαίωμα, δίνει άφεση στα εγκλήματα των κρατούντων και τους χαρίζει άλλοθι. Η μνήμη της εξουσίας, η μοναδική μνήμη που διαδίδεται ως αληθινή από τα εκπαιδευτικά κέντρα και τα μέσα επικοινωνίας, δεν ακούει παρά τις φωνές που επαναλαμβάνουν μονότονα την αφοσίωσή της. Η ατιμωρησία απαιτεί απώλεια μνήμης. Υπάρχουν χώρες και άνθρωποι επιτυχημένοι και υπάρχουν χώρες και άνθρωποι αποτυχημένοι, επειδή οι αποτελεσματικοί αξίζουν επιβράβευση και οι άχρηστοι τιμωρία.
Για να μπορέσει να μετατρέψει τις ατιμίες σε άθλους, η μνήμη του Βορρά διαχωρίζεται από τη μνήμη του Νότου, η συσσώρευση αγαθών απομονώνεται από το άδειασμα των ταμείων, η χλιδή δεν έχει να κάνει με το πλιάτσικο. Η χαλασμένη μνήμη μας κάνει να πιστεύουμε ότι ο πλούτος δεν ευθύνεται καθόλου για τη φτώχεια, ότι πλούτος και φτώχεια έρχονται από τα βάθη των αιώνων και πηγαίνουν στα βάθη των αιώνων και ότι τα πράγματα είναι έτσι επειδή έτσι το θέλησε ο Θεός.
Το όγδοο θαύμα του κόσμου, η δέκατη συμφωνία του Μπετόβεν, η ενδεκάτη εντολή του Κυρίου: από παντού ακούγονται ύμνοι που εκθειάζουν την ελεύθερη αγορά, αυτή την πηγή ευημερίας, την εγγύηση της δημοκρατίας. Το ελεύθερο εμπόριο παρουσιάζεται σαν κάτι το καινούργιο, αλλά η ιστορία του κρατάει από μακριά. Πρόκειται για μια ιστορία που έχει άμεση σχέση με τις ρίζες της αδικίας, η οποία κυριαρχεί στις μέρες μας λες και κανείς δε γνωρίζει την προέλευσή της:
πριν από τρείς ή τέσσερις αιώνες η Αγγλία, η Ολλανδία και η Γαλλία έκαναν πειρατείες στο όνομα του ελεύθερου εμπορίου, με τη φιλική μεσολάβηση των Σερ Φράνσις Ντρέικ, Χένρι Μόργκαν, Πιέτ Χάιν, Φρανσουά Λονονουά και άλλων νεοφιλελεύθερων της εποχής·
με το άλλοθι του ελεύθερου εμπορίου πλούτισε η Ευρώπη πουλώντας ανθρώπινη σάρκα στα σκλαβοπάζαρα-
όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτίναξαν το ζυγό της Αγγλίας, το πρώτο που έκαναν ήταν να απαγορεύσουν το ελεύθερο εμπόριο. Όλα, από τις βρεφικές φασκιές μέχρι και τα νεκρικά σάβανα, φτιάχνονταν υποχρεωτικά με υφάσματα της Βορείου Αμερικής κι ας ήταν πιο ακριβά και πιο άσχημα από τα εγγλέζικα υφάσματα-
στη συνέχεια, όμως, οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν σημαία το ελεύθερο εμπόριο και υποχρέωναν πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής να καταναλώνουν τα εμπορεύματά τους, τα δάνειά τους και τις στρατιωτικές δικτατορίες τους-
τυλιγμένοι μέσα στις πτυχές της ίδιας αυτής σημαίας, οι Βρετανοί στρατιώτες επέβαλαν με κανονιές την κατανάλωση στην Κίνα ενώ ο κουρσάρος Γουίλιαμ Γουόκερ επανέφερε στην Κεντρική Αμερική τη σκλαβιά, επίσης με κανονιές στο όνομα της ελευθερίας-
για να τιμήσει το ελεύθερο εμπόριο, η βρετανική βιομηχανία έριξε την Ινδία στην υπέρτατη μιζέρια και η Βρετανική Τράπεζα χρηματοδότησε την εξολόθρευση της Παραγουάης, που μέχρι το 1870 ήταν η μόνη πραγματικά ανεξάρτητη χώρα της Λατινικής Αμερικής-
μετά από πολλά χρόνια, το 1954, η Γουατεμάλα σκέφτηκε να κάνει ελεύθερο εμπόριο αγοράζοντας πετρέλαιο από τη Σοβιετική Ένωση. Τότε οι Ηνωμένες Πολιτείες οργάνωσαν μια αιφνίδια εισβολή και έβαλαν τα πράγματα στη θέση τους-
και, λιγάκι αργότερα, η Κούβα παράβλεψε το ότι το ελεύθερο εμπόριο γι’ αυτήν σήμαινε απλώς να αποδέχεται τις τιμές που της επέβαλλαν και αγόρασε το απαγορευμένο ρώσικο πετρέλαιο. Τότε ξέσπασε ένα τρομερό μπλέξιμο που κατέληξε στην εισβολή στην ακτή Ζιρόν και στο ατέλειωτο εμπάργκο.
Όλα τα ιστορικά προηγούμενα μας διδάσκουν ότι το ελεύθερο εμπόριο και οι άλλες ελευθερίες του χρήματος έχουν τόση σχέση με την ελευθερία των χωρών όση έχει ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης με τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης. Η ελεύθερη αγορά έχει μετατρέψει τις χώρες μας σε παζάρια γεμάτα εισαγόμενα μπιχλιμπίδια , που ο περισσότερος κόσμος μπορεί να βλέπει αλλά δεν μπορεί να τα ακουμπήσει. Αυτό συμβαίνει από τα πολύ παλιά χρόνια, από τότε που οι έμποροι και οι γαιοκτήμονες σφετερίστηκαν και έβγαλαν στο σφυρί την ανεξαρτησία, την οποία είχαν κερδίσει οι ξυπόλητοι στρατιώτες μας. Τότε καταστράφηκαν οι μικρές βιοτεχνίες που θα μπορούσαν να εκκολαφθούν σε εθνική βιομηχανία. Η ενδοχώρα ερήμωσε και τα λιμάνια και οι μεγάλες πόλεις επέλεξαν τη φρενίτιδα της κατανάλωσης αντί για την πρόκληση της δημιουργίας. Τα χρόνια πέρασαν και είδα να πουλούν στα σούπερ μάρκετ της Βενεζουέλας μπουκαλάκια με νερό από τη Σκωτία ειδικό για ουίσκι. Σε διάφορες πόλεις της Κεντρικής Αμερικής, όπου στάζουν στον ιδρώτα μέχρι και οι πέτρες, είδα να πουλούν γούνινες εσάρπες για ψηλομύτες κυρίες. Στο Περού γερμανικές ηλεκτρικές παρκετέζες για σπίτια με χωμάτινα πατώματα, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Στη Βραζιλία πλαστικούς φοίνικες αγορασμένους στο Μαϊάμι.
Eντουάρντο Γκαλεάνο «Ο κόσμος ανάποδα» απόσπασμα
